Badem Yetiştiriciliği
Badem, ülkemizin sert ve kabuklu meyve türlerinden biridir. Yıllık 30.000 ton üretim ile dünyada 9. sırada olan ülkemiz, badem alanları bakımından da 33.000 hektar alanda 10. sırada yer alır. Badem, Karadeniz Bölgesi'nin sahil kesimi hariç, ülkemizin hemen hemen bütün bölgelerinde yetiştirilebilir. Toprak yapısı bakımından da çok seçici değildir. İlkbahar geç donları problem yaratmadığı sürece, birçok meyve türünün yetişemediği olumsuz toprak şartlarında dahi rahatlıkla yetişebilir. Geç çiçek veren, pazar değeri iyi, yüksek randımanlı çeşitlerde kurulan bahçeler, üreticinin gelirinde önemli bir artış sağlayacaktır.
Badem Yetiştiriciliğini Sınırlayan Faktörler
Badem, toprak yönünden seçici olmamakla beraber, derin, geçirgen, bitki besinleri ve organik maddece zengin topraklarda sağlıklı yetişir. Ayrıca, badem yetiştirilecek bahçe yerinin seçiminde, bahçenin güney yönüne bakmasına ve toprağın su tutmamasına dikkat edilmelidir. Ancak, badem bahçesi kurulmadan önce mutlaka toprak tahlili yapılmalıdır. Eğer toprağın yapısı ağır ve su tutuyorsa, marianna erik anacı kullanılmalıdır. Eğer toprak kumlu ve nematod yönünden problemli ise anaç olarak şeftali ya da nemaguard anacı üzerine aşılı çeşitler dikilmelidir. Toprakta sulama yapma imkânı olmayacaksa, mutlaka anaç olarak yabani badem üzerine aşılı çeşitleri tercih etmek gerekir.
İklim ve Don Olayları
İlkbahar geç donmaları badem yetiştiriciliğini sınırlayan en önemli faktördür. Çünkü bademin soğuklama isteği 500-600 saat olarak oldukça düşüktür. Sonuç olarak erken çiçeklenir. Bu nedenle, ilkbahar geç donlarından etkilenme, diğer meyve türlerine göre daha yüksektir. Bahçe tesisi kurulurken, çeşit seçiminde mutlaka geç çiçeklenen çeşitler tercih edilmelidir. Badem yetiştiriciliğini etkileyen bir diğer önemli faktör ise aşırı yaz sıcaklığıdır. Çünkü badem, yapısı itibariyle sıcak iklim meyvesidir. Yüksek sıcaklığın, meyvenin olgunlaşması ve hasada gelmesine olumlu etkileri vardır. Genellikle Karadeniz Bölgesi hariç, tüm bölgelerde ihtiyaç duyulan bu sıcaklık ortamı sağlanabilir. Badem yetiştiriciliği yapılabilmesi için, yıllık minimum 350-400 milimetre yağış alınması gerekir. Ekonomik ve ticari bir yetiştiricilik için, mutlaka sulama yapılması gerekir. Sulamayla hem verim artar hem de bitkinin sağlıklı yetişmesi sağlanır.
Çeşit Seçimi
Mutlaka geç çiçeklenen çeşitler tercih edilmelidir. Dikkat edilmesi gereken en önemli konulardan biri de çeşitlerin birbiriyle uyuşur çeşitler olmasıdır. Birbirini tozlayan çeşitler olmalıdır.
Bahçe Tesisi
Dikim mesafesi 6X6 metre ya da 7x7 metre olmalıdır. Nemli arazilerde komşu dikimi tercih edilmelidir. Dikim çukuru açıldıktan sonra, çukurun dibine yaklaşık 2 kürek yanmış ahır gübresi üst toprakla karıştırılarak kümbet yapılmalıdır. Badem az miktarda saçak kök yaptığı için, fidanlar bekletilmeden hemen dikilmelidir. Dikim işlemi bittikten sonra can suyu verilmelidir. Bu esnada fidanın etrafına çanak yapılmalıdır. Dikim işleminden sonra fidanın tepesi yerden yaklaşık 60-80 cm tepeden kesilmelidir. Dikim esnasında fidanın aşı yerinin toprağın üstünde kalacak şekilde dikim yapılmasına özen gösterilmelidir. Bütün bu işlemler yapıldıktan sonra ertesi yılın kış dönemine kadar bakım işlemlerinden başka yapılacak bir işleme gerek yoktur. Ertesi yılın kış döneminde ise ortada bir doruk dal ve birbirine eşit uzaklıkta bulunan üç ayrı ana dal seçilir. Diğer dallar kesilip atılır. Bu şekilde doruk dallı sistem tercih edilmiş olunur.
Bakım ve Sulama
Badem ağaçlarının sağlıklı büyümesi ve yüksek verim elde edilmesi için düzenli bakım ve sulama yapılmalıdır. Sulama, özellikle kurak dönemlerde önemlidir. Badem ağaçları, yıllık minimum 350-400 mm yağış almalıdır. Sulama yapılmadığında, ağaçların verimi düşer ve sağlıkları bozulabilir. Ayrıca, ağaçların etrafındaki yabancı otlar temizlenmeli ve gerektiğinde gübreleme yapılmalıdır.
Hasat ve Depolama
Badem hasadı genellikle yaz sonu ve sonbahar başında yapılır. Hasat zamanı, bademlerin kabuklarının çatlaması ve iç bademlerin sertleşmesi ile anlaşılır. Hasat edilen bademler, güneşli bir alanda kurutulmalı ve ardından uygun koşullarda depolanmalıdır. Depolama sırasında nem ve sıcaklık kontrolü yapılmalı, bademlerin küflenmesi ve bozulması önlenmelidir.
Sonuç
Badem yetiştiriciliği, doğru toprak ve iklim koşulları sağlandığında oldukça karlı bir tarım faaliyetidir. Geç çiçeklenen çeşitlerin seçilmesi, düzenli bakım ve sulama yapılması, verimliliği artırır ve üreticinin gelirini yükseltir. Ülkemizin farklı bölgelerinde badem yetiştiriciliği yapılabilir ve bu alanda yapılan yatırımlar, uzun vadede önemli kazançlar sağlayabilir.
|
Rahe
21 Temmuz 2024 PazarBadem yetiştiriciliğinde güney yönüne bakan bahçelerin seçilmesi neden bu kadar önemli? Ve eğer toprak su tutuyorsa, hangi anaç çeşitlerini kullanmamız gerekir?
Cevap yazAdmin
21 Temmuz 2024 PazarMerhaba Rahe,
Güney yönüne bakan bahçelerin seçilmesi, badem yetiştiriciliğinde daha fazla güneş ışığı alınmasını sağlar. Bu da bitkilerin fotosentez yapma kapasitesini artırarak daha iyi verim elde edilmesine yardımcı olur. Ayrıca, güney yönleri genellikle daha sıcak olur ve bu da badem ağaçlarının don riskine karşı daha dayanıklı olmasını sağlar.
Eğer toprak su tutuyorsa, drenajı iyi olan anaç çeşitlerini tercih etmeniz gerekir. Örneğin, GF-677 gibi anaçlar, su tutan topraklarda daha iyi performans gösterebilir. Bu anaçlar, kök sistemleriyle suyu daha iyi yönetebilir ve ağaçların kök çürümesinden korunmasını sağlar.
Umarım bu bilgiler işinize yarar, Rahe. Bol verimli bir sezon dilerim!